Konkurs na najpiękniejszą kartkę świąteczną, który organizuje Młodzieżowa Rada Miejska Gminy Kostrzyn sprawił, że postanowiliśmy pochylić się nad tematem pocztówki świątecznej.
W materiałach źródłowych można znaleźć informację, że pierwsze drukowane kartki świąteczne powstały w 1843 r. w Anglii za sprawą pierwszego dyrektora londyńskiego Muzeum Wiktorii i Alberta. Sir Henry Cole (1808-1882) miał bardzo wielu znajomych. Wypisywanie listów ze świątecznymi życzeniami zajmowało mu mnóstwo czasu. W 1843 roku, przed Bożym Narodzeniem, wpadł na świetny pomysł. Postanowił zamówić u znajomego malarza rysunek z wypisanymi życzeniami, a następnie powielić go w drukarni i rozesłać do znajomych. Rysunek, przedstawiający rodzinę wznoszącą toast, wykonał artysta z Londynu, John Calcott Horsley (1817–1903). Cole kazał wydrukować tysiąc egzemplarzy, zapewniając sobie zapas na następne lata.
Za współtwórcę świątecznych pocztówek trzeba również uznać londyńskiego artystę Williama Maw Egley’a (1826-1916 ). Rok przed wydrukowaniem kartek przez Cole’a, wysyłał on znajomym świąteczne życzenia z malowanymi przez siebie obrazkami. Być może to zainspirowało sir Henry’ego.
Pierwsze kartki były wysyłane jak listy, w kopertach. Popularność zdobywały dość powoli. Prawdziwą rewolucją w ich historii było dopiero wprowadzenie kart pocztowych, nie wymagających koperty. Adres umieszczano bezpośrednio na karcie. Spowodowało to szybkie rozpowszechnienie się tej formy składania życzeń świątecznych.Projekt pocztówki bez koperty (nazwanej Postblatt – pocztowy listek) został zgłoszony podczas Niemieckiej Konferencji Poczt w Karlsruhe 30 listopada 1865 r. przez Heinricha von Stephena (1831-1897), radcę dworu pruskiego i generalnego poczmistrza. Propozycja została odrzucona, podobnie jak kolejne, opracowane przez firmy księgarskie z Lipska “Friedlein” oraz “Pardubitz”. Dopiero w 1869 roku Emanuel Herrmann (1839-1902), profesor ekonomii w Akademii Wojskowej w Wiener-Neustadt, w memoriale “O nowym sposobie korespondowania pocztą”, zamieszczonym 26 stycznia 1869 roku w czasopiśmie “Neue Freie Presse” udowodnił, że ta forma korespondencji zaoszczędzi czas i papier.
W Polsce tradycja składania życzeń na kartkach pocztowych sięga ponad 100 lat. Twórcą słowa pocztówka jest Henryk Sienkiewicz. Pisarz zgłosił je w konkursie na odpowiednik francuskiego wyrażenia oznaczającego kartkę korespondencyjną w dniu 27 listopada 1900 roku. Na samym początku wysyłano czarno-białe kartoniki. Na jednej stronie znajdował się adres, a na drugiej – życzenia. W latach dwudziestych pojawiły się ręcznie malowane pocztówki i zyskały od razu dużą popularność. Ważną rolę odgrywały świąteczne pocztówki w okresie II wojny światowej, ponieważ za ich pośrednictwem ludzie dodawali sobie otuchy i ostrzegali przed zagrożeniem. Po okresie PRL-u i transformacji lat 90. kartki świąteczne ponownie przeżywały swój renesans.
Pierwsze kartki świąteczne, jakie posyłano sobie w naszym kraju, możemy obejrzeć w zbiorach polskiej biblioteki cyfrowej Polona Poniżej przedstawiamy kilka z nich ( pochodzą z początku XX w oraz okresu II wojny światowej).
Źródło:
www.wikipedia.org
www.edupolis.pl
www.liturgia.wira.pl
